داستان محصولات تراریخته یا تراژنیک (Transgenic Products)یکی از مباحث جنجال‌ برانگیز جهانی است به‌طوری که بروز بیماری‌های ژنتیکی در نسل های بعد، بروز سرطان و حتی عقیم شدن انسان به عنوان مضرات تراریخته‌ها از سوی برخی از مخالفان محصولات تراریخته بیان شده است.

موافقان کاشت و مصرف این محصولات معتقد هستند با کاهش منابع آبی و خشکسالی‌های پی در پی، افزایش جمعیت و بحران کمبود منابع غذایی می‌توان با تغییر در ژنوم گیاه آن را نسبت به کم آبی مقاوم ساخت و در نتیجه عملکرد و بازده محصول را افزایش داد و همچنین استفاده از سموم شیمیایی در تولید محصول به دلیل مقاومت گیاه به آفات را به حداقل رساند.

مزایا و فرصت های محصولات تراریخته

رشد فزاینده جمعیت جهان و افزایش تقاضا برای مواد غذایی در دهه های اخیر موجب شده است تا در زمینه علوم کشاورزی و مواد غذایی شاهد یک گذر جدی و اجتناب ناپذیر از کشاورزی سنتی به کشاورزی پیشرفته و به کارگیری روش های نوین ژنتیک در تولید محصولات زراعی و دامی باشیم. ادعا می شود که محصولات تراریخته دارای مزایای زیر است و سبب افزایش امنیت غذایی می شود.

        ⦁ تامین غذا و جلوگیری از فقر غذایی
        ⦁ افزایش عملکرد محصولات زراعی و کاهش تهاجم تبدیل جنگل ها به مزارع کم بازده
        ⦁ کشت بذر مقاوم به علف کش
        ⦁ کاهش مصرف سموم حشره کش برای دفع آفات و به تبع آن کاهش مسمومیت ناشی از سموم،

        بهبود کیفیت آب شرب و جلوگیری از آلودگی رودخانه ها به سبب کشت بذر مقاوم به بعضی

        آفت ها و ویروس ها
        ⦁ افزایش ارزش غذایی
        ⦁ افزایش زمان انبارداری محصولات تراریخته

آیا محصولات تراریخته مضر هستند؟

به استناد اظهارنظر صریح سازمان بهداشت جهانی، یکی از دلایل مقاومت انسان نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها، استفاده از محصولات تراریخته است. دلیل این موضوع این است که به محصولات تراریخته ژن مقاومت نسبت به آفات، عوامل میکروبی یا بیماری‌های گیاهی منتقل می‌شود.
به همین علت بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان مانند آلمان، فرانسه، هلند، قبرس، یونان، بلغارستان، روسیه، صربستان، ایتالیا، نروژ و سوئیس به دلیل جلوگیری نابودی بذرهای اصیل و ذخایر ژنتیکی و با هدف سلامت و حفظ محیط زیست اجازه کاشت محصولات تراریخته را نمی‌دهند.
در بسیاری از کشورها بر روی موادغذایی تراریخته و دستکاری ‌شده‌ ژنتیکی برچسبی با عنوان GMO یا تراریخته درج می‌شود و مصرف‌کننده با آگاهی کامل اقدام به خرید و مصرف محصول می‌کند.

خطرات و معایب محصولات تراریخته

گرچه این محصولات دانش بنیان می توانند از مزایایی مانند افزایش حجم تولید و مقاومت در برابر آفات بهره مند باشند، اما مشکلات متعددی نیز برای چرخه طبیعی اکوسیستم ها و سلامتی انسان به وجود می آورند.

با انتقال ژن از گیاهان دستکاری شده ژنتیکی به خویشاوندان وحشی یا اهلی آن ها در مزارع مجاور بسیاری از گونه های طبیعی و ارزشمند آلوده می شوند. از این طریق آلودگی گسترده‌ای در اطلاعات توارثی گونه های گیاهی و جانوری کشورهای مختلف به وجود می آید. این مساله با توجه به اینکه در فضای مزارع، باد و حشرات می توانند دانه و گرده را از گیاهان دستکاری شده به دیگر مناطق جابه جا کنند، باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین این محصولات با توقف چرخه های غذایی باعث نابودی ذخایر ژنتیکی و به عبارت دیگر کاهش تنوع زیستی می شوند. از آن جا که گیاهان زراعی با محیط بر هم کنش دارند، تنوع به بقای آن ها کمک می کند. در حقیقت، پرورش تعداد معدودی محصول زراعی خطرناک است؛ زیرا اگر یک بیماری تنها گونه گیاهی کشت شده در منطقه را درگیر کند، همه محصول از بین خواهد رفت.

همچنین پژوهش های جدید، ادعای موافقان محصولات تراریخته مبنی بر کاهش استفاده از سموم را رد می کند. چرا که بسیاری از محصولات تراریخته نسبت به رانداپ (گلیفوزیت) نوعی علف کش، مقاوم هستند و کشاورز محصول تراریخته می تواند بدون محدودیت و آسیب اقتصادی از این علف کش استفاده کند. در حالی که کشاورز محصولات ارگانیک هنگام رویش محصولات نمی تواند از علف کش استفاده کند. بنابراین کاشت محصولات تراریخته منجر به استفاده بیشتر این سم می شود که اثرات سو آن بر سلامت انسان و محیط زیست شناخته شده است.

مقالات علمی و معتبر سال های اخیر نشان دهنده بیماری زایی این محصولات در ابعاد مختلف است. طی یک آزمایش بلندمدت، مصرف ذرت های تراریخته توسط موش های آزمایشگاهی منجر به ایجاد تومورهای عجیب، صدمه به کبد و غده هیپوفیز آن ها و ایجاد ناهنجاری های ژنتیکی و مرگ و میر نوزادان این موش ها شد. بنابر گزارش ها، مصرف این محصولات منجر به بیماری های متعددی همچون، ناباروری و بیماری های خاص نژادی، سرطان ها و بیماری های نوظهوری همانند اوتیسم می شود.

در آخر لازم مي دانيم كه به همين استناد ها بسنده كرده و در سبك تغذيه اي و نوع محصولات مورد استفاده در سبد خانواده خود تغييري ايجاد كنيم. تا هم از سرطان و انواع مضرات ديگر محصولات تراريخته در امان باشيم. و هم تا حد امكان از مراجعه به پزشك و مصرف داروي شيميايي قوي (مقاومت به آنتي بيوتيك ها) در امان باشيم و به جای استفاده از گیاهان تراریخته از محصولات طبیعی و ارگانیک در سبد غذایی استفاده شود.